ေသြးအမ်ိဳးအစား

ေသြးအမ်ိဳးအစား တခုနဲ႔ အျခားတခု မတူႏိုင္ဘူး၊ အမ်ိဳးအစား မတူႏိုင္တဲ့ ေသြးေတြရွိတယ္ဆိုတာကို ၾကားဖူးၾကမည္။ နီရဲေသာ အေရာင္ ရွိေနျခင္း တူေနပမယ့္ တခုနဲ႔ တခု ေသြးအမ်ိဳးအစားျခင္း မတူပါ။ လူေတြမွာ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ မတူႏိုင္တဲ့ ေသြးအမ်ိဳးအစား ေတြရွိၾကသည္။

ေအာ္စၾတီးယန္း ဆရာ၀န္ Austrian physician Karl Landsteiner အမည္ ရွိတဲ့သိပၸံပညာရွင္က ယခုလို ေျပာခဲ့သည္။ လူတြင္ ေသြးအမ်ိဳးအစား ၄ မ်ိဳးရွိသည္။

တခ်ိဳ ႔ ေသြး အမ်ိဳးအစားသည္ အခ်င္းခ်င္း ေရာစပ္လို႔ရေသာ္လည္း၊ အခ်င္းခ်င္း ေရာစပ္လို႔ မရေသာ ေသြးအမ်ိဳးအစား ရွိသည္။ ထိုေတြ႔ရွိမွဳသည္ သန္းခ်ီရွိေနတဲ့ လူေပါင္းမ်ားစြာ၏ အသက္ကို ကယ္တင္ေစခဲ့သည္။

ထိုေတြ႔ရွိမွဳေၾကာင့္ ေသြးသြင္းရာတြင္ အသက္ အႏၲရာယ္ မရွိပဲ ျပဳလုပ္လာႏိုင္ ၾကသည္။ ခြဲစိတ္ကုသခံရတဲ့ လူနာမ်ားစြာ၏ သက္ရွင္ ေနႏိုင္မွဳ လည္းတိုးတက္ လာေစသည္။ ေသြးအေၾကာင္း ေဆးပညာ သုေတသန ျပဳလုပ္ဖို႔ မ်ားစြာ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။

၁၈၉၇ ခုႏွစ္ ေအာ္စၾတီးယား ႏိုင္ငံ ဗြီရင္နာျမိဳ ႔ University of Vienna hospital တြင္ Karl Landsteiner သည္ လူနာေတြ ေသဆံုးရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို ေဆးသုေတသန ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဧျပီလ ရက္စြဲ ၁ခုမွာ Landsteiner သည္ ခြဲစိတ္မွဳ လုပ္ေနတုန္း ေသဆံုးခဲ့တဲ့ လူနာ ၄ ေယာက္ကို စစ္ေဆး ခဲ့သည္။ ထိုလူေတြ ေသဆံုးရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက တူညီသည္။ (blood agglutination) ေသြးအလွဴရွင္ ႏွင့္ ေသြးသြင္းလက္ခံသူ လူနာတို႔၏ ေသြးအမ်ိဳးအစား လိုက္ဖက္မညီေသာၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ လူနာ တေယာက္ခ်င္းစီသည္ ေသြးသြင္းလက္ခံရရွိခဲ့ျပီးေနာက္ သူ႔ကိုယ္အတြင္းရွိ ေသြးနီဥႏွင့္ ေသြးသြင္း လက္ခံရရွိေသာ ေသြးနီဥတို႔ ေပါင္းစပ္ေသာ အခ်ိန္တြင္ ေသဆံုးခဲ့ၾကသည္ကို ေတြ႔ရွိခဲ့သည္။ဤျဖစ္ရပ္မ်ိဳးကို မၾကာခဏ ေတြ႔ရွိခဲ့ေသာ္လည္း လူနာအားလံုးတြင္ မျဖစ္ပဲ တခ်ိဳ ႔ လူနာမ်ားတြင္သာ ျဖစ္သည္ကိုလည္း အံ့အားသင့္ဖြယ္ ေတြ႔ရွိခဲ့သည္။

ထိုေန႔ ညေန Karl Landsteiner သည္ သူ႔ဇနီး ႏွင့္ သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို ေကာင္းမြန္စြာ စႏၵယား တီးျပခဲ့သည္။စႏၵယား လက္သံ ေကာင္းမြန္သျဖင့္  ဆရာ၀န္ မလုပ္ပဲ စႏၵယား ပညာရွင္ အေနျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္း သင့္ေၾကာင္း  သူ႔ကို ၀ိုင္း၀န္း အၾကံေပးခဲ့သည္။  စႏၵယား တီးျပေနစဥ္တြင္ လူနာေတြ၏ ေသြးတြင္ အေျဖရွိရမည္၊ လူတိုင္း ထင္ေနသလို ေသြးေတြ အားလံုးက မတူဘူးလား ဆိုတဲ့ အေတြးတစ္ခု ရုတ္တရက္ ၀င္လာသည္။ 

ေနာက္ေန႔ နံနက္တြင္ Landsteiner သည္ လူနာ အေယာက္ ၂၀ ၏ ေသြးနမူနာ စုေဆာင္းခဲ့ျပီး မည္သည့္ ေသြးနမူနာသည္ အႏၲရာယ္ကင္းစြာ အခ်င္းခ်င္း ေရာစပ္ႏိုင္သည္ကို သိရွိဖို႔ ေလ့လာ စမ္းသပ္ ခဲ့သည္။ လူနာ တေယာက္ခ်င္း၏ ေသြးစက္ေတြကို စမ္းသပ္ဖန္ျပြန္တြင္ အျခားေသာ လူနာ၏ ေသြးစက္ေတြျဖင့္ ေရာစပ္ ခဲ့သည္။ ေသြးနီဥေတြ အခ်င္းခ်င္း ေရာစပ္ႏိုင္၊ မေရာစပ္ႏိုင္ စသည့္အေျခအေနကို အနုၾကည့္ မွန္ေျပာင္းျဖင့္ ေလ့လာစမ္းသပ္ခဲ့သည္။ ေလ့လာစမ္းသပ္မွဳ မျပဳလုပ္မီ ေသြးအုပ္စု ၂ခုခြဲခဲ့သည္။ အမ်ိဳးအစားတူေသာ ေသြးသည္ အခ်င္းအခ်င္း ေရာစပ္ျပီး ထို အမ်ိဳးအစား မတူေသာ ေသြးအုပ္စု ၂စုကို ေသြးအုပ္စု A ႏွင့္ B ဆိုျပီး နာမည္ ေပးခဲ့သည္။ ဆက္လက္ စမ္းသပ္စစ္ေဆးရာ ေသြးအုပ္စု A (သို႔) B ႏွင့္ ေရာစပ္မွဳ မရွိေသာ အျခားေသြးအုပ္စု တစ္မ်ိဳးကို ထပ္မံေတြ႔ရွိခဲ့ျပီး ထိုအုပ္စုကို ေသြးအုပ္စု O ဆိုျပီး နာမည္ေပးခဲ့သည္။ ေသြးအုပ္စု A ႏွင့္ B ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးႏွင့္ ေရာစပ္ႏိုင္ေသာ အျခားေသြးအုပ္စု တစ္မ်ိဳးကို ဆက္လက္ ေတြ႔ရွိခဲ့သည္။ ထို ေသြးအုပ္စုကို A B ေသြးအုပ္စုလို႔ နာမည္ေပးခဲ့သည္။ လူ၏ ေသြးသည္ အမ်ိဳးအစား ၄မ်ိဳးရွိသည္။ ထို ၄မ်ိဳးမွာ ေသြး A ၊ B ၊ A B ႏွင့္ O တို႔ျဖစ္သည္။

A ေသြး ပိုင္ရွင္သည္ A ေသြး (သို႔) O ေသြး လက္ခံသည္။

B ေသြး ပိုင္ရွင္သည္ B ေသြး (သို႔) O ေသြး လက္ခံသည္။

A B ေသြး ပိုင္ရွင္သည္ AB ေသြး (သို႔) A ေသြး (သို႔) B ေသြး (သို႔) O ေသြး လက္ခံသည္။ ေသြးအမ်ိဳးအစား အားလံုးကို လက္ခံေသာေၾကာင့္ universal receiver လို႔ေခၚသည္။

O ေသြး ပိုင္ရွင္သည္ O ေသြး တမ်ိဳးကိုသာ လက္ခံသည္။ ေသြးအမ်ိဳးအစား အားလံုးသည္ O ေသြးကို လက္ခံေသာေၾကာင့္ O ေသြးကို universal donors လို႔ေခၚသည္။

Landsteiner ၏ ရိုးရွင္းေသာ ေသြးအမ်ိဳးအစား ခြဲျခားမွဳေၾကာင့္ ေသြးလွဴဒါန္းသူ ႏွင့္ ေသြးသြင္းလက္ခံသူ လူနာတို႔၏ ေသြးအမ်ိဳးအစားကို ဆံုးျဖတ္ျပီး ေသြးသြင္း ကုသမွဳကို အသက္ အႏၲရာယ္ မရွိပဲ ျပဳလုပ္လာႏိုင္သည္။ Landsteiner သည္ ပိုလီယို ေရာဂါ polio virus ကို ၁၉၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့သည္။ ၁၉၃၀ တြင္ သူသည္ ႏိုဘယ္ဆု Nobel Prize in Physiology or Medicine ရရွိခဲ့သည္။ ေဆးပညာနယ္ပယ္တြင္ ေသြးသြင္းကုသမွဳ ေဆးပညာ ဖခင္ၾကီးဟု လူသိမ်ားသည္။

ထိုေဆးပညာရွင္ၾကီးကို ကြ်န္ေတာ္ ေက်းဇူးတင္ပါသည္။ ကြ်န္ေတာ့္ကို ေမြးေမြးခ်င္း ရက္တစ္ပတ္အတြင္းမွာ အသား၀ါသျဖင့္ ေသြးသြင္းကုသမွဳကို ခံယူခဲ့ရသည္။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ အိုေသြး ျဖစ္ေနသျဖင့္ အျခား ေသြးလွဴရွင္ တေယာက္၏ အိုေသြးကို ယူသံုးခဲ့ရသည္။ လူ ႏွင့္ တိရိစ ၦာန္ ေသြးအမ်ိဳးအစား အေရအတြက္ မတူပါ။ ဥပမာ ႏြားတြင္ ေသြးအမ်ိဳးေပါင္း ၈၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္။